اطلاعات اقتصادی ایران

غالب بهرهبرداریهای کشاورزی در زمینهای کمتر از ده هکتار صورت گرفته است. با اینحال، دولت در سالهای دههی۱۳۷۰ با افزایش زمینهای آبیاریشده، امکان نزدیک شدن به خودکفایی در زمینهی محصولات غذایی را فراهم کرد و برخی محصولات (از جمله پسته، گل و خرما) را به سوی صادرات سوق داد. امّا ایران به خاطر تغییرات آب و هوایی غیرقابل پیشبینی همچون خشکسالی، مانند آنچه بین سالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰ رخداد، مستعد کاهش تولید محصول نیز هست. از سوی دیگر، ایران با صید گونههای متعددی از ماهیان و تولید قابل توجه خاویار، از منابع دریایی غنی برخوردار است. سهم صنایع نفتی در اقتصاد ملّی پس از سالهای ۱۳۵۱ به وضوح کاهش یافته است که علت آن تا حدودی به خاطر افول بخش تولید در سالهای جنگ بود. این بخش اقتصادی، با تولید روزانه ۴ میلیون بشکه نفت، یعنی یک چهارم نفت جهان، که ۲.۶ میلیون بشکه از آن صادر میگردد، امروزه همچنان پررونق مانده است و حدود نیمی از درآمدهای دولت را تأمین میکند. با افزایش بهای نفت، بخش نفتی برای دولت ایران میزان قابل توجهی ارزآوری داشته است، هرچند که به خاطر کمبود پالایشگاه، یک سوم از سوخت ایران از راه واردات تأمین میشود. باقی بخشهای صنعتی در ایران رشدی حدودی ۳ درصد در سال دارند، که بخش اعظم آن شامل نساجی، صنایع معدنی، مصالح ساختمانی، خودرو، صنایع دستی، صنایع غذایی میشود. در نساجی، شهرت فرشهای دستباف ایرانی باعث شده تا فرش در زمرهی اولین محصولات صادراتی ایران قرار گیرد و بخش مهمی از درآمد خانوادههای روستایی از فرشبافی تأمین گردد. بخش خدمات حدود ۴۰ درصد از تولید ملی را به خود اختصاص داده و فعالیت اقتصادی ۴۰ درصد جمعیت نیز در این بخش است.

بانک جهانی در تازهترین گزارش خود از چشمانداز اقتصادی جهان، رشد تولید ناخالص داخلی واقعی ایران در 2022 را 9/ 2درصد تخمین زده است و پیشبینی میکند رشد آن در 2023 با طی روند کاهشی به 2/ 2درصد برسد. براساس این گزارش، رشد اقتصاد جهان در مواجهه با تورم بالا، افزایش نرخهای بهره، کاهش سرمایهگذاری و اختلالهای ناشی از جنگ روسیه و اوکرلاین، بهشدت کاهش خواهد یافت. انتظار میرود رشد اقتصاد جهانی در 2023 کاهش چشمگیری داشته باشد و به 7/ 1درصد برسد؛ بهطوریکه سومین رشد ضعیف اقتصاد جهان در نزدیک به سه دهه گذشته خواهد بود. این نرخ رشد 3/ 1درصد نسبت به پیشبینی قبلی بانک جهانی پایینتر است. رشد اقتصادی در 2024 نیز 7/ 2درصد پیشبینی شده است. براساس پیشبینیهای این گزارش، انتظار میرود پس از اوجگیری تورم جهانی در 2022 و رسیدن آن به 6/ 7درصد، تورم کل در 2023 در سطح 2/ 5درصد باقی بماند و در 2024 به 2/ 3درصد کاهش یابد. براساس این گزارش، انتظار میرود کاهش در رشد تولید ناخالص داخلی در 2023 گسترده باشد؛ بهطوریکه 95درصد اقتصادهای پیشرفته و نزدیک به 70درصد از بازارهای نوظهور آن را تجربه خواهند کرد. طی دو سال آینده، رشد درآمد سرانه در بازارهای نوظهور و اقتصادهای درحال توسعه بهطور متوسط 8/ 2درصد پیشبینی شده است که یک درصد کمتر از میانگین 2019-2010 است. در کشورهای جنوب صحرای آفریقا که حدود 60درصد فقر شدید مربوط به آن است، انتظار میرود رشد درآمد سرانه در 2024-2023 بهطور متوسط تنها 2/ 1درصد باشد که میتواند به جای کاهش نرخ فقر، آن را افزایش دهد. براساس این گزارش، انتظار میرود رشد تولید ناخالص داخلی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با روندکاهشی در 2023 و 2024 به 5/ 3 و 7/ 2 درصد برسد که بهطور قابل توجهی نسبت به میانگین سالهای 2019-2000 کمتر است. علت این مساله موانع ساختاری داخلی و اثرات ناشی از کاهش رشد اقتصاد جهان ذکر شده است. کاهش پیشبینیشده در رشد این منطقه ناشی از کاهش تدریجی در افزایش اخیر درآمد صادرکنندگان نفت است.

واردات ایران از این کشور نیز با افتی ۳۱ درصدی به ۱٫۱۲ میلیارد دلار رسیدهاست. بدین ترتیب صادرات ترکیه به ایران دو برابر وارداتش از آن بودهاست. در سال ۲۰۱۸ صادرات کره جنوبی به ایران ۲٫۳ میلیارد دلار و صادرات ژاپن به ایران ۷۲۵ میلیون دلار بود. صادرات ایران به کره جنوبی از ۲٫۱ میلیارد دلار به زیر هفت میلیون دلار سقوط کرده و وارداتش از ۲۸۲ میلیون دلار به ۱۰۵ میلیون دلار کاهش یافتهاست. بدین ترتیب صادرات ایران به کره جنوبی تقریباً قطع شدهاست. صادرات ایران به ژاپن از حدود ۱٫۲ میلیارد دلار به ۲۲ میلیون دلار کاهش یافتهاست، اما واردات هفتماهه ایران از ژاپن نیز ۳۲ درصد افزایش یافته و به ۴۵ میلیون دلار رسیدهاست. اتحادیه اروپا تاکنون آمارهای ششماهه دربارهٔ تجارت با ایران را منتشر کرده که تغییر چندانی نسبت به نیمه اول سال ۲۰۱۹ نشان نمیدهد، اما نسبت به دور مشابه سال ۲۰۱۸ به شدت سقوط کردهاست. مرکز آمار ترکیه، صادرات این کشور به ایران در ۱۱ ماهه ۲۰۱۹ به ۲٫۱ میلیارد دلار رسید که نسبت به دور مشابه سال ۲۰۱۸ حدود ۲۰۰ میلیون دلار کاهش نشان میدهد.

سوءاستفاده قطر از امتیاز میزبانی/ فقط ۱۰۰۰ بلیت برای ایرانیها! مستقیم در بورس سرمایهگذاری نکنید! چند شب پیش در شبکه افق صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران شاهد مناظره ای بودم که آقای ثابتی بین دکتر طغیانی و دکتر جبرائیلی در برنامه جهان آرا ترتیب داده بود. آل اسحاق گفت: خبری که در فضای مجازی مبنی بر لغو فعالیت بانک ملی در عراق منتشر شده صرفا توسط سودجویان و دلالان خبرسازی شده است تا جلوی روند کاهشی نرخ ارز که از ابتدای هفته آغاز شده را بگیرند. در ادامه روند کاهشی نرخ ارز در روزهای گذشته، امروز دلار به کانال ۵۵ هزار تومان بازگشت. طبق اعلام بیمه مرکزی، ۱۰۰ درصد جرایم کلیه وسایل نقلیه فاقد بیمه شخص ثالث به مناسبت دهه فجر بخشیده می شود. دلار که روزهای گذشته در بازار آزاد سرکشانه تا ۵۹ هزار تومان هم پیش رفته بود، امروز با آرام شدن اخبار سیاسی، روند آهسته نزولی را آغاز کرد.